NVvP

TOELICHTING
 In deze workshop staat de omgeving van de patiënt centraal. Wat zijn de (theoretische, wetenschappelijke en praktische) argumenten om familie en andere naastbetrokkenen bij diagnostiek en behandeling te betrekken? Waarom gebeurt dat zo weinig? Na de theorie volgt de praktijk: hoe kan je aan de slag. Want daar hoef je geen systeemtherapeut voor te zijn!

Er zijn op voorhand allerlei praktische redenen om naasten bij diagnostiek en behandeling te betrekken:

1. Naastbetrokkenen vormen een belangrijke bron van informatie
2. Zij hebben zelf grote behoefte aan informatie en instructie: zij worstelen over zaken als schuld, rouw en verlies
3. Psychiatrische stoornissen vormen een belasting voor gezinnen en relaties.  Naasten lopen zelf meer kans ziek te worden. .
4. Er is evidentie dat het betrekken van naasten effectief en doelmatig is.
5. Veel mantelzorgers voelen zich overbelast. Door extramuralisering, bezuinigingen en politieke keuzes komt er meer last op hun schouders te liggen. Afstemming tussen informele en professionele zorg is noodzakelijk. Beide vullen elkaar aan en zijn voor de kwaliteit van leven van een patiënt essentieel .

1) Abstract G. Glas (theorie)

Waarom is het vanzelfsprekend en noodzakelijk de context  te betrekken in diagnostiek en behandeling?

De lezing analyseert dat aan de geringe aandacht voor de context een paradigmaverschuiving ten grondslag in de richting van een overwegend biomedische oriëntatie. Deze oriëntatie leidt tot een beperkte opvatting van ziekte (stoornis als uiting van disfunctie) en deze op zijn beurt tot individualisme in de behandelpraktijk. Het gaat om de individuele patiënt als drager van de stoornis. Dit alles wordt slechts kort aangestipt.

Vervolgens wordt een alternatief (ziekte)model geschetst dat op begrijpelijke wijze laat zien dat in de psychiatrie de context niet een toevallige verstorende factor is van een in zich autonoom proces, maar per definitie verbonden met en onderdeel van wat wij ‘ziek-zijn’ noemen. De psychiatrie kan in het denken hierover zelfs het voortouw nemen ten opzichte van de somatische geneeskunde, omdat ze zo’n fijnzinnig klinisch gevoel heeft voor hoe de ‘stoornis’ het omgaan met de stoornis beïnvloedt (voorbeeld: demoralisatie beïnvloedt het omgaan met depressie). De omgeving speelt daarbij een cruciale rol. Ze beïnvloedt het omgaan met de stoornis, ze geeft betekenis aan dit omgaan; en ze vormt een belangrijke bron van steun en hulp. 

Tenslotte wordt getoond hoe met dit model in de praktijk van diagnostiek, psychoeducatie en behandeling kan worden gewerkt.

2) Abstract E. van Meekeren (praktijk)

De argumenten om ‘de omgeving’ (familie en anderen) te betrekken worden - kort - besproken, gevolgd door een analyse waarom dat desondanks zo weinig gebeurt. Daarna volgen praktische tips: hoe organiseer je het en hoe laat je een eerste gesprek goed verlopen.

3) Abstract J. Baars (praktijk)

“Je hoeft geen systeemtherapeut te zijn om gesprekken met families en naast betrokkenen leuk te gaan vinden”. Welke basisconcepten uit de systeemtheorie en welke basisvaardigheden uit de systeemtherapie zijn bruikbaar en noodzakelijk om het gesprek met familie en andere naastbetrokkenen ‘gemakkelijker’ te voeren. Op praktische wijze worden deelnemers uitgedaagd om de ‘omgeving’ meer bij de diagnostiek en behandeling te betrekken.

LEERDOELEN


Aan het eind van deze workshop is de deelnemer:

1. beter in staat te begrijpen waarom het nodig is de context te betrekken bij diagnostiek en behandeling
2. in staat meer vaardigheden toe te passen in diens dagelijkse praktijk

LITERATUUR


• Meekeren, E. van & J. Baars (2011) Zieke individuen – verstoorde systemen. Over psychiatrische patiënten en hun omgeving.  Maandblad voor Geestelijke Volksgezondheid, 11, 6, 402-416.
• Meekeren, E. van & J. Baars (2011) Psychische stoornissen en naastbetrokkenen – Een praktijkboek voor behandelaars. Amsterdam: Boom.
• Meekeren, E. van (2011). De plaats van naastbetrokkenen in de behandeling. In: Handboek borderline persoonlijkheidsstoornissen. T. Ingenhoven, A. van Reekum, B. van Luyn, P. Luyten (red.). Utrecht: de Tijdstroom.
• Meekeren, E, van & J. Baars (2011). Het eerste gesprek met naastbetrokkenen: de eerste klap is een daalder waard. GZ-Psychologie, 7, 16-22
• Zie verder: www.kenniscentrumps.nl -podium naastbetrokkenen –bibliotheek