Schmeets, M.G.J.
Locatie(s): 0.8 Rome
Categorie(ën): Neurowetenschappen; Symposium
ACHTERGROND
Dierexperimenteel onderzoek laat zien hoe gen-omgevingsinteracties leiden tot een fijne afstemming van de HPA-as tussen de generaties. Gesproken wordt over moederlijke programmering. Gen-omgevingsinteracties lijken ook bij mensen aannemelijk (McGowan et al 2009). Epigenetica, de term van C.H. Waddington uit 1942, staat (weer) volop in de belangstelling.
Hedendaagse celbiochemische en moleculair biologische kennis bevestigen de zienswijze van Waddington. Het centrale dogma van Frances Crick (1958, 1972) vraagt om bijstelling.
DOEL
Het tonen van epigenetische ontwikkelingsmodellen opdat een reële weging van omgevingsfactoren in de klinisch psychiatrische praktijk beter mogelijk wordt.
METHODE
Kennis verschaffen over vroege regulatiemechanismen tussen ouder en kind, over de neurohormonale gevolgen van deze fijne onderlinge afstemming en over de
cel-fysiologische gevolgen. Al doende wordt de beperking zichtbaar van een door genen gedomineerd ontwikkelingsmodel, zoals in het centrale dogma van de moleculaire biologie van de vorige eeuw.
RESULTATEN
Met de kennis van nu wordt een plastischer ontwikkelingsmodel mogelijk. Omgevingsfactoren oefenen hun invloed onder andere uit via de (kwaliteit van de) affectieve relaties tussen mensen onderling. De cel wordt nu gezien als een signalerende eenheid, die de omgeving representeert, met algoritmische beslissingscapaciteit. Veranderingen in dit cytoplasma wijzigen de genenactiviteit: genome editing.
CONCLUSIE
Nurture oefent haar invloed uit via nature. Hierdoor is snelle aanpassing mogelijk aan de eisen die de omgeving stelt. Genen zijn te zien als adaptatie-organellen permanent in dynamiek met het cytoplasma. Het genoom zelf is onderdeel van de plasticiteit van het organisme (Belsky e.a., 2010).
LITERATUUR
Belsky, J., Jonassaint, C., Pluess, M., Stanton, M., Brummett, B., & Williams, R. (2009). Vulnerability genes or Plasticity genes? Molecular Psychiatry, 14, 746-754.
McGowan, Sasaki, . & Meaney (2009). Epigenetic regulation of the glucocorticoid receptor in human brain associates with childhood abuse. Nature Neuroscience 12, 342 - 348