Gaag, M. van der, Berg, D. van den
Locatie(s): Johannes Ramaer Zaal
Categorie(ën): Psychotherapie; Symposium
ACHTERGROND
Paranoia is de opvatting dat anderen je in de gaten houden, tegen je samenzweren en/of je kwaad willen doen. Cognitieve tendensen, zoals springen naar conclusies, vergroten de kans op paranoïde interpretaties van ambigue stimuli. Consoliderende processen zoals beveiligingsgedragingen hebben een consoliderend effect op de paranoia. De patiënt en de behandelaar pluizen gezamenlijk uit welke betekenissen de patiënt aan stimuli geeft en welke gedragingen de paranoia in stand houden.
DOEL
De behandeling richt zich op verschillende aangrijpingspunten in het cognitieve model van paranoia. Cognitieve interventies zijn gericht op het veranderen van cognities en het bewust maken van cognitieve tendensen. Zeker bij paranoia geldt: 'beleven is geloven.'
METHODEN
Er wordt steeds toegewerkt naar gedragsinterventies die gericht zijn op het doorbreken van vermijdingsgedrag en zich blootstellen aan vermeend gevaar. Wanneer de patiënt ervaart dat de gevreesde catastrofe niet optreedt, neemt vrees af en vermindert preoccupatie met de waan.
RESULTATEN
Een deel van de patiënten verwerpt de waan volledig, een deel doet dat niet. Dit is ook niet per se nodig voor een succesvolle therapie. Die heeft immers tot doel om de disfunctionele emotionele en gedragsconsequenties te verminderen.
CONCLUSIE
Cognitieve gedragstherapie is effectief bij paranoia.
LITERATUUR
Jones, C., Cormac, I., Silveira da Mota Neto, J.I., & Campbell, C. (2010). Cognitive behaviour therapy for schizophrenia (review). Cochrane Database of Systematic Reviews, 18(4), CD000524.pub2.
Gaag, M. van der (2006). A Neuropsychiatric Model of Biological and Psychological processes in the Remission of Delusions and Auditory Hallucinations. Schizophrenia Bulletin, 32(1), 113-122.
Gaag, M. van der & Staring, A.B.P. (2011). Protocollaire behandeling van patiënten met paranoïde waan: cognitieve gedragstherapie. In G.P.J. Keijsers, A. Van Minnen, & C.A.L. Hoogduin (Eds.), Protocollaire behandelingen voor volwassenen met psychische klachten - deel 2. (pp.331-356). Uitgeverij Boom.