S03.1 Persoonlijkheidsstoornissen op de grens met schizofrenie
Slotema, C.W.
Voorzitter(s): C.W. Slotema
Locatie(s): Zaal 04/05
Categorie(ën):
ACHTERGROND
Met regelmaat ervaren patiënten met een persoonlijkheidsstoornis psychotische verschijnselen. Zij kunnen zelfs suïcidaal gedrag vertonen onder invloed van auditieve verbale hallucinaties. De behandeling van persoonlijkheidsproblematiek bestaat echter met name uit psychotherapeutische interventies. Er wordt weinig aandacht besteed aan het vóórkomen van psychotische verschijnselen en de behandeling hiervan. Sterker nog, patiënten worden op grond van deze verschijnselen vaak geëxcludeerd van deelname aan interventiestudies.
DOEL
Verbeteren van de kennis omtrent persoonlijkheidsstoornissen op de grens met schizofrenie ter bevordering van de behandeling van deze patiënten.
METHODEN
Literatuuronderzoek met behulp van Ovid en Pubmed naar de prevalentie, fenomenologie en behandeling van persoonlijkheidsstoornissen in combinatie met psychotische verschijnselen.
RESULTATEN
Psychotische verschijnselen komen regelmatig voor bij patiënten met cluster A-persoonlijkheidsstoornissen en de borderline-persoonlijkheidsstoornis (BPS). Deze worden vaak geduid als pseudo- dan wel randpsychotische verschijnselen, al blijkt uit cross-sectioneel onderzoek bij BPS dat auditieve verbale hallucinaties qua aard en ernst niet onderdoen voor die bij schizofrenie. Bovendien is het risico op het ontwikkelen van schizofrenie hoog (17- 40%) bij de schizotypische persoonlijkheidsstoornis; bij de overige stoornissen is dit niet bekend.
Over de behandeling van psychotische verschijnselen is weinig bekend bij deze populatie. Patiënten met een schizotypische persoonlijkheidsstoornis ontwikkelden minder vaak schizofrenie als sprake was van een integratieve behandeling die bestond uit psycho-educatie, huisbezoeken en het trainen van sociale vaardigheden. Ook bestaat enige evidentie voor het gebruik van antipsychotica bij psychotische verschijnselen bij een schizotypische persoonlijkheidsstoornis.
CONCLUSIE
De literatuur omtrent psychotische verschijnselen bij persoonlijkheidsstoornissen is schaars, ondanks de hoge prevalentie en de hoge lijdensdruk. Derhalve moet meer aandacht worden besteed aan het vóórkomen en de behandeling van psychotische verschijnselen bij patiënten met een persoonlijkheidsstoornis.
LITERATUURVERWIJZING
Chemerinski E., Triebwasser J., Roussos P., Siever L.J. Schizotypal personality disorder. Journal of Personality Disorders 2013, 27, 652-679.
Nordentoft M., Thorup A., Petersen L., Ohlenschlaeger J., Melau M., Christensen T.Ø., Krarup G., Jørgensen P., Jeppesen P. Transition rates for schizotypal personality disorder to psychotic disorder for first-contact patiënts included in the OPUS trial. A randomized clinical trial of integrated treatment and standard treatment. Schizophrenia Research 2006, 83, 29-40.
Schroeder K., Fisher H.L., Schfer I. Psychotic symptoms in borderline personality disorder: prevalence and clinical management. Current Opinion in Psychiatry 2013, 26, 113-119.
Triebwasser E., Chemerinski E., Roussos P., Siever L.J. Paranoid personality disorder. Journal of Personality Disorders, in press.
Triebwasser E., Chemerinski E., Roussos P., Siever L.J. Schizoid personality disorder. Journal of Personality Disorders 2012, 26, 919-926.