NVVP VJC 2014

ACHTERGROND

In de huisartspraktijk komen angststoornissen veel voor. Het blijkt voor huisartsen echter lastig om angststoornissen goed te behandelen. Hier zijn verschillende redenen voor: huisartsen zijn niet altijd voldoende ervaren in cognitieve gedragstherapie of hebben hiervoor te weinig tijd, patiënten kunnen bezwaren hebben tegen medicatie of tegen een doorverwijzing naar de psycholoog, en contacten tussen hulpverleners of instellingen zijn niet altijd goed geregeld. Om angststoornissen goed te kunnen behandelen in de eerste lijn is het ‘collaborativestepped care-model’ ontwikkeld. Dit model is op (kosten)effectiviteit onderzocht bij patiënten met een paniekstoornis of gegeneraliseerde angststoornis in een cluster-gerandomiseerde studie.

DOEL

In het collaborative stepped care-model werkt de huisarts nauw samen met een verpleegkundige of psycholoog (POH-GGZ) en is een psychiater beschikbaar voor advies. Een belangrijke rol is weggelegd voor de POH-GGZ, die de patiënt kortdurende psychologische behandeling aanbiedt en het effect hiervan systematisch evalueert. De eerste stap in de behandeling is een begeleide zelfhulpmethode gebaseerd op de cognitieve gedragstherapie. De tweede stap bestaat uit 6 sessies cognitieve gedragstherapie. Pas wanneer deze behandelingen geen resultaat opleveren, schrijft de huisarts medicatie voor. Na afloop van de behandeling wordt aandacht besteed aan het voorkómen van terugval.

De bedoeling van het collaborative stepped care-model is dat patiënten met angststoornissen minder angstklachten ervaren na de behandeling. Het is een kosteneffectieve behandeling ten opzichte van de gebruikelijke zorg.

METHODEN

Het effect van het collaborative stepped care-model werd onderzocht in 43 huisartspraktijken in Zuid-Holland. Er deden 180 patiënten met een paniekstoornis of gegeneraliseerde angststoornis mee. Primaire uitkomstmaat was de ernst van de angstklachten gemeten gedurende een jaar met de Beck Anxiety Inventory.

RESULTATEN

Na afloop van het onderzoek bleek dat de 114 patiënten die collaborative stepped care kregen, minder angstklachten rapporteerden en zich minder vaak ziek meldden op het werk dan de 66 patiënten die de gebruikelijke zorg kregen. De meerderheid van de patiënten die de collaborative stepped care-behandeling kregen, herstelde na de eerste stap in de behandeling (begeleide zelfhulp). De gebruikelijke zorg bestond voornamelijk uit het gebruik van antidepressiva of een aantal gesprekken met de huisarts of psycholoog.

CONCLUSIE

Collaborative stepped care is een kosteneffectieve methode die een bijdrage kan leveren aan het verhogen van de kwaliteit van zorg en aan het verlagen van maatschappelijke kosten voor patiënten met angststoornissen. In het symposium worden de resultaten van het onderzoek en de toepassing van collaborative stepped care binnen de nieuwe Generalistische Basis GGZ besproken.

LITERATUURVERWIJZING

Muntingh A., van der Feltz-Cornelis C.M., Marwijk H.W., Spinhoven P., Assendelft W., de Waal M., Adr H., van Balkom A.J.L.M. (2013). Effectiveness of collaborative stepped care for anxiety disorders in primary care: a pragmatic cluster randomised controlled trial. Psychotherapy and psychosomatics, in press.