NVVP VJC 2014

ACHTERGROND

Het uitgangspunt bij collaborative stepped care is om voldoende zorg in te zetten, maar niet meer dan nodig. Door een goede samenwerking tussen eerste en tweede lijn en door gebruik te maken van zo veel mogelijk evidence-based behandelinterventies, wordt zowel de kwaliteit als de efficiëntie van de zorg vergroot. Eerdere studies onderzochten vooral interventies gericht op behandeling van depressie in de eerste lijn. Studies naar collaborative stepped care bij angst- en stressgerelateerde stoornissen zijn nog nauwelijks verricht, evenmin als studies waarbij zowel eerste- als tweedelijnsinterventies in één model zijn onderzocht.

DOEL

Het onderzoeken van de effectiviteit van collaborative care met zowel eerste- als tweedelijnsinterventies voor angst- en stressgerelateerde aandoeningen.

METHODEN

In een 8 maanden durend cluster-gerandomiseerd onderzoek is collaborative stepped care (CSC) vergeleken met zorg zoals deze gebruikelijk in Nederland wordt aangeboden (GZ). Het CSC-programma bood een apart zorgprogramma met een stepped care-algoritme voor depressieve stoornissen, angststoornissen en stressgebonden stoornissen. Als eerste stap in het algoritme werd aan patiënten een zelfhulpcursus aangeboden die werd begeleid door een Sociaal Psychiatrisch Verpleegkundige in de eerste lijn. Afhankelijk van de ernst van de stoornis kon hiernaast een antidepressivum worden voorgeschreven, of worden verwezen naar de tweede lijn voor cognitieve gedragstherapie. Als primaire uitkomstmaat werd het percentage patiënten gekozen waarvan de klachten duidelijk verminderd waren en het percentage patiënten dat klachtenvrij was.

RESULTATEN

20 huisartsen werden gerandomiseerd over de CSC- en GZ-conditie. Zij includeerden 163 patiënten. Bij de tussenmeting op 4 maanden na de start van de behandeling bleken significant meer patiënten in de CSC-conditie te kunnen worden aangemerkt als ‘duidelijk verbeterd’ (74.7% vs. 50,8%, p=.003) of ‘klachtenvrij’ (57,8% vs. 31,7%, p=.002). Bij de eindmeting na 8 maanden waren de verschillen tussen beide condities niet meer significant (80,2% vs. 67,2%, p=.072 resp. 58,9% vs. 51,7%, p=.383). Verschillen in effect tussen CSC en GZ waren het meest uitgesproken in het zorgprogramma voor angststoornissen. Benzodiazepine-gebruik daalde drastisch in de CSC-conditie, maar nam toe in GZ-conditie. Er was geen significant verschil tussen beide condities wat betreft het totaal aantal bezoeken aan hulpverleners. In de CSC-conditie bezochten patiënten vaker dan in de GZ-conditie de naar de eerste lijn gedetacheerde SPV. Het ziekteverzuim was lager bij patiënten in de CSC-conditie vergeleken bij de GZ-conditie (25% vs 33%, p=.094).

CONCLUSIE

Patiënten in de CSC-conditie waren sneller beter dan patiënten in de GZ-conditie. Het CSC-model leidde tot verbeteringen in de kwaliteit van zorg en een efficiënter zorggebruik. Indirecte ziektekosten namen af als gevolg van minder ziekteverzuim.

LITERATUURVERWIJZING

Oosterbaan D.B., Verbraak M.J., Terluin B., Hoogendoorn A.W., Peyrot W.J., Muntingh A., van Balkom A.J.L.M. (2013). Collaborative stepped care versus care as usual for common mental disorders: 8-month cluster randomised controlled trial. British Journal of Psychiatry, 203 (2), 132-9