S11.2 Toename van grijzestofvolume na elektroconvulsietherapie (ECT) bij ouderen met een ernstige depressie
Stek, M.L., Bouckaert, F., Dewinter, F.L., Dols, A., Wampers, M., Rhebergen, D., Vandenbulcke, M., Sienaert, P.
Voorzitter(s): M.L. Stek
Locatie(s): Zaal 2.1
Categorie(ën):
ACHTERGROND
De werkingsmechanismen van ECT zijn nog steeds onduidelijk. Recent dieronderzoek toont een celproliferatief effect aan in de hippocampus. Beeldvormend onderzoek bij depressieve patiënten [1] toont een hippocampale volumetoename aan na ECT en suggereert structurele plasticiteit.
DOEL
Het effect bestuderen van ECT op het volume grijze stof bij ernstig depressieve ouderen.
METHODEN
28 oudere depressieve patiënten (gemiddelde leeftijd 71,9; SD 7.8) werden behandeld met rechts-unilaterale ECT tot remissie werd bereikt. Cognitie en psychomotorische veranderingen werden opgevolgd met respectievelijk MMSE en CORE vóór start en 1 week na ECT. Op beide tijdstippen werd NMR uitgevoerd met voxel-based morphometry (VBM) om volumeveranderingen te bestuderen, naast een whole brain-analyse met gepaarde t-test om volume in grijze stof pre- en post-ECT te kunnen nagaan, met drempel van voxelniveau FWE-corr p
RESULTATEN
Patiënten kregen gemiddeld 11.2 ECT’s (SD 4) met remissie bij 78,6%. Cognitie verbeterde significant, evenals de psychomotorische symptomen. We vonden een significante rechts-hemisferische volumetoename in de grijze stof van de nucleus caudatus, de mediale temporale lob (incluis hippocampus), anterior en posterior insula en posterior superior temporaal (allen p<0.0001). Er was geen correlatie met de primaire uitkomstmaat (MADRS) en mediale temporale lob cluster, maar wel een significante correlatie tussen veranderingen in totale CORE-score (r=0.63; p=0.0004) en de subcluster non-interactie (r=0.67; p=0.0001) met de procentuele volumeverandering in de nucleus caudatus.
CONCLUSIE
ECT is geassocieerd met volumetoename in grijze stof. VBM is een gevoelige techniek om deze structurele veranderingen te detecteren. Het hoog significante effect ipsilateraal van de stimulatie suggereert een regionale respons gerelateerd aan deze stimulatie. De correlatie van de volumetoename in de caudatus met de verandering in de CORE-score wijst op interessante potentieel specifieke klinische verbanden.
LITERATUURVERWIJZING
Nordanskog P et al. Increase in hippocampal volume after electroconvulsive therapy in patients with depression: a volumetric magnetic resonance imaging study. J ECT. 2010 Mar;26(1):62-7.
Nordanskog P et al. Hippocampal volume in relation to clinical and cognitive outcome after electroconvulsive therapy in depression. Acta Psychiatr Scand. 2013 Article first published online: 8 JUN 2013 DOI: 10.1111/acps.12150.
- Over Stek, M.L.
- Over Bouckaert, F.
- Over Dewinter, F.L.
- Over Dols, A.
- Over Wampers, M.
- Over Rhebergen, D.
- Over Vandenbulcke, M.
- Over Sienaert, P.