S18.2 Zelfmanagement en motivatie
Strijbos, D.
Voorzitter(s): G. Glas
Locatie(s): Zaal 08
Categorie(ën):
ACHTERGROND
Bij de meeste psychiatrische patiënten staan zelfmanagement en motivatie in een reciproque relatie met elkaar. Enerzijds is motivatie vereist om zelfkennis, bijvoorbeeld verkregen door psycho-educatie, in te zetten voor zelfmanagement. Anderzijds is zelfmanagement nodig om de vaak grillige motivatie tot gezond gedrag te onderhouden, te voeden en effectief te gebruiken.
De reciprociteit tussen zelfmanagement en motivatie vormt in de praktijk maar al te vaak een probleem. Het betreft een zogenoemd startprobleem. Er is sprake van beperkte zelfmanagementvaardigheden en gebrek aan consistente motivatie inherent aan (ernstige) psychopathologie, én er is sprake van een reciproque relatie tussen motivatie en zelfmanagement: waar en hoe moeten we dan beginnen om een patiënt te begeleiden in de richting van een gezondheidsbevorderende levensstijl en -omstandigheden?
DOEL
Conceptuele helderheid verkrijgen omtrent het startprobleem voor zelfmanagement en motivatie, op basis waarvan gerichte adviezen gegeven kunnen worden over psychiatrische zelfmanagementmethoden.
METHODE
Conceptuele analyse van de begrippen zelfmanagement en motivatie op basis van de filosofische handelingstheorie.
RESULTATEN
Zelfmanagement wordt doorgaans begrepen als ziektemanagement door de patiënt zelf [1, 2, 3]. Ziektemanagement veronderstelt echter een hoge mate van rationeel actorschap bij de patiënt en dit impliceert op zijn beurt de capaciteit tot management ván het zelf [4], in het bijzonder van eigen redenen en motivatie.
CONCLUSIE
In de psychiatrie is het van wezenlijk belang om een onderscheid te maken tussen zelfmanagement als ziektemanagement dóór het zelf en zelfmanagement als management ván een (ziek) zelf. Gebrek aan consistente motivatie vereist management van een (instabiel, apathisch, et cetera) zelf, mede door anderen, zoals naasten en behandelaars. Tegelijkertijd dient de zo gemanagede motivatie ingezet te worden voor management van de psychiatrische stoornis door de patiënt zelf. Zelfmanagementstrategieën dienen in de praktijk geïnformeerd te worden door een sterkte-zwakteanalyse van het zelf als 1) actor van ziektemanagement en 2) patiënt voor motivatiemanagement.
LITERATUURVERWIJZING
Aujoulat I, Marcolongo R, Bonadiman L, Deccache A. (2008). Reconsidering patient empowerment in chronic illness: A critique of models of self-efficacy and bodily control, Social Science and Medicine.
Greenhalgh T. (2009). Chronic illness: Beyond the expert patient, British Medical Journal.
Schippers, E.I. Voorhangbrief POH-GGZ en Generalistische Basis GGZ aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal, d.d. 17-05-2013. http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/kamerstukken/2013/05/17/voorhangbrief-poh-ggz-en-generalistische-basis-ggz.html
Van Geelen S.M. (2013). Redefining self-management as management of the self: A new approach to person-centered care in the chronic fatigue syndrome, American Journal of Bioethics - Neuroscience.