P52 Het neuropsychiatrisch phenotype van Beta-propeller protein-associated neurodegeneration (BPAN), een zeldzame NBIA
Verhoeven, W.M.A., Egger, J.I.M., Koolen, D., Yntema, H., Bonifati, V., Warrenburg, B. van de
Locatie(s): ExpoFoyer
Categorie(ën):
ACHTERGROND
Neurodegeneration with brain iron accumulation (NBIA) is een groep zeldzame hersenziekten die worden gekenmerkt door stapeling van ijzer in de basale ganglia en substantia nigra. Oorspronkelijk is deze aandoening bekend onder de naam ziekte van Hallervorden-Spatz. Inmiddels zijn met behulp van mutatie-analyse negen verschillende subtypen te onderscheiden, waarvan de eerste de Pantothenate Kinase-Associated Neurodegeneration (PKAN) betreft.
Zeer onlangs is een nieuwe vorm van NBIA gepubliceerd, oorspronkelijk aangeduid met SENDA (Static Encephalopathy of childhood with Neurodegeneration in Adulthood). Hierbij bleek er sprake te zijn van een de novo heterozygote mutatie in het WDR45-gen(Xp11.2). Deze SENDA werd herdoopt in Beta-propeller Protein Associated Neurodegeneration (BPAN), vanwege de functie van het door dit gen gecodeerde eiwit.
De aandoening wordt gekenmerkt door een variabele verstandelijke beperking, ontwikkelingsachterstand en een duidelijk progressief beloop met dystonieën en parkinsonisme vanaf de derde decade. Behandeling met levodopa/carbidopa heeft slechts een gedeeltelijk en/of tijdelijk effect.
DOEL
Onderzoek naar het neuropsychiatrisch fenotype van BPAN.
METHODEN
Gedetailleerd neuropsychiatrisch en neurologisch onderzoek van drie patiënten met een bewezen WDR45-mutatie.
RESULTATEN
Bij deze drie patiënten was sprake van een matige tot ernstige verstandelijke beperking, autisme-achtige gedragskenmerken en verschijnselen van depressieve aard met angstige gespannenheid. Allen toonden vanaf hun dertigste levensjaar een duidelijke achteruitgang van het cognitief en motorisch functioneren, met uitgesproken dystonie in zo’n sterke mate dat zij rolstoelafhankelijk werden. MRI van de hersenen toonde het voor BPAN typische beeld met algehele atrofie en ijzerstapeling in de globus pallidus en substantia nigra. Farmacologische interventies bleken niet effectief.
CONCLUSIE
Het neuropsychiatrisch fenotype van BPAN wordt gekenmerkt door symptomen vanuit het autistische en affectieve spectrum, die echter begrepen moeten worden in de context van de motorische deterioratie en cognitieve rigiditeit. Een correcte diagnose is uitsluitend mogelijk indien voor het aantonen van de mutatie de zogenoemde ‘whole exome sequencing’ wordt toegepast.
- Over Verhoeven, W.M.A.
- Over Egger, J.I.M.
- Over Koolen, D.
- Over Yntema, H.
- Over Bonifati, V.
- Over Warrenburg, B. van de