S39.5 De competentiebeleving van kinderen en jeugdigen met een autismespectrumstoornis en de rol van motivatie
Slager, A., Sijde, A. van der, Bastiaansen, D.
Voorzitter(s): A.A. van Elburg
Locatie(s): Pieter Baan
Categorie(ën):
ACHTERGROND
Leo Kanner zei in 1973 dat zijn meest succesvolle patiënten zich bewust werden van hun ‘eigenaardigheden’ en zich inspanden om hier iets aan te doen. Is het mogelijk dat bewustwording van beperkingen de motivatie tot behandeling vergroot? De vraag is echter in hoeverre patiënten met een autismespectrumstoornis (ASS) zich bewust zijn van hun beperkingen. Uit onderzoek blijkt dat de socialecompetentiebeleving lager is bij kinderen met ASS en dat intelligentie en leeftijd hierbij een rol spelen, maar dat een lagere competentiebeleving ook gerelateerd is aan depressieve kenmerken. Er is niet eerder onderzoek gedaan naar de competentiebeleving van jongeren met ASS.
DOEL
Zicht krijgen op de competentiebeleving van jongeren met een autismespectrumstoornis en onderzoeken welke factoren hierop van invloed zijn.
METHODEN
In deze studie wordt gebruik gemaakt van de CBSA (Competentiebelevingsschaal voor Adolescenten), een vragenlijst die verschillende competentiegebieden in kaart brengt (cognitief, sociaal, sport, fysiek, gedragshouding, vriendschap, eigenwaardering). Daarnaast worden de Aseba-lijsten (CBCL, YSR) en de SRS (Social Responsiveness Scale) gebruikt om zicht te krijgen op psychopathologie en sociale aspecten. De onderzoekspopulatie bestaat uit 270 jongeren (gemiddelde leeftijd 16.5; gemiddeld TIQ 99.1), die bij aanvang van de behandeling zijn onderzocht in het kader van Routine Outcome Monitoring.
RESULTATEN
Jongeren met een ASS rapporteren op de meeste gebieden een significant lagere competentiebeleving in vergelijking met de normale populatie. Hierbij blijken leeftijd, sekse en door ouders en jongeren gerapporteerde sociale problemen van invloed. Daarnaast blijkt een lage competentiebeleving samen te gaan met depressieve symptomen. Het gevoel van eigenwaarde lijkt hierbij de belangrijkste rol te spelen.
CONCLUSIE
Jongeren met een ASS geven aan op verschillende competentiegebieden negatief over zichzelf te denken. Dit geldt in hogere mate voor meisjes en neemt toe naarmate men ouder wordt. Indien jongeren zelf sociale beperkingen herkennen, zijn ze geneigd op alle competentiegebieden laag te scoren. Gevoel van eigenwaarde lijkt een belangrijke factor en hangt samen met depressieve kenmerken. In de behandeling lijkt het belangrijk om zicht te krijgen op de competentiebeleving en om het risico op depressie in te schatten. Het is waarschijnlijk dat een lagere competentiebeleving, zeker als het autisme wordt gecompliceerd door depressieve klachten, de motivatie voor behandeling kan beïnvloeden.
LITERATUURVERWIJZING
Bauminger, N., Shulman, C., & Agam, G. (2004). The link between perceptions of self and of social relationships in high-functioning children with autism. Journal of Developmental and Physical Disabilities, 16(2), 193-214.
Capps, L., Sigman, M., & Yirmiya, M. (1995). Self-competence and emotional understanding in high-functioning children with autism. Development and Psychopathology, 7, 137-149.
Kanner, L. (1973). Autistic disturbances of affective contact. Nervous Child, 2, 217-250.
Vickerstaff, S., Heriot, S., Wong, M., Lopes, A., & Dossetor, D. (2007). Intellectual ability, self-perceived social competence and depressive symptomatology in children with high-functioning autistic spectrum disorders. Journal of Autism and Developmental Disorders, 37, 1646-1664.