S45.6 Een systematische literatuurstudie naar de effectiviteit van farmacotherapeutische en psychosociale behandelingen bij adolescenten met ADHD en een middelgebonden stoornis
Spijkerman, R., Hendriks, V.M.
Voorzitter(s): V.M. Hendriks
Locatie(s): Johannes Ramaer
Categorie(ën):
ACHTERGROND
Binnen de jeugd-ggz en de jeugdverslavingszorg komt de combinatie van middelgebonden stoornissen en ADHD relatief vaak voor. Adolescenten met ADHD en een middelgebonden stoornis vertonen een veel hogere drop-out en ongunstiger behandelresultaten dan adolescenten zonder deze comorbiditeit. Tot op heden zijn er nog geen protocollen beschikbaar die zich speciaal richten op de gecombineerde aanwezigheid van ADHD en middelgebonden stoornissen bij adolescenten. In het kader van de ontwikkeling van een landelijke richtlijn met bijbehorend behandelprotocol is een systematische literatuurstudie verricht.
DOEL
Inzicht verkrijgen in de wetenschappelijke evidentie voor de beschikbare farmacotherapeutische en psychosociale interventies gericht op de behandeling van ADHD en middelgebonden stoornissen bij adolescenten.
METHODEN
Eerst werd informatie over behandeling van ADHD en middelgebonden stoornissen bij adolescenten gefilterd uit de wetenschappelijk best onderbouwde richtlijnen op het gebied van ADHD en verslaving. Vervolgens werd gezocht naar aanvullend wetenschappelijk onderzoek gepubliceerd tussen 2007 en mei 2013. Hiertoe werden de databanken van MEDLINE, PsycINFO, EMBASE en de Cochrane Database of Systematic Reviews geraadpleegd. Gepubliceerd onderzoek diende betrekking te hebben op uitsluitend adolescenten met ADHD en een middelgebonden stoornis. Tevens werden publicaties bestudeerd over adolescenten met ADHD zonder een middelgebonden stoornis en volwassenen met ADHD en een middelgebonden stoornis.
RESULTATEN
Vanwege het grote gebrek aan studies kunnen geen definitieve uitspraken worden gedaan over de effectiviteit van behandelingen voor ADHD en middelgebonden stoornissen bij adolescenten. Opvallend is het ontbreken van bewijs voor de effectiviteit van de farmacotherapeutische behandeling met methylfenidaat bij deze doelgroep. Daarnaast kwam naar voren dat cognitieve gedragstherapie mogelijk effectief is bij adolescenten met ADHD (al dan niet met een middelgebonden stoornis). Verdere resultaten en conclusies zullen aan bod komen tijdens de presentatie.
CONCLUSIE
Er is nog onvoldoende evidentie voor de effectiviteit van de beschikbare behandelingen voor ADHD en middelgebonden stoornissen bij adolescenten.
LITERATUURVERWIJZING
Riggs, P. D., Winhusen, T., Davies, R. D., Leimberger, J. D., Mikulich-Gilbertson, S., Klein, C., et al. (2011). Randomized controlled trial of osmotic-release methylphenidate with cognitive-behavioral therapy in adolescents with attentiondeficit/ hyperactivity disorder and substance use disorders. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry, 50, 903-914.
Sonuga-Barke, E. J., Brandeis, D., Cortese, S., Daley, D., Ferrin, M., Holtmann, M., et al. (2013). Nonpharmacological interventions for ADHD: systematic review and meta-analyses of randomized controlled trials of dietary and psychological treatments. Am J Psychiatry, 170, 275-289.
Wilens, T. E., Monuteaux, M. C., Snyder, L. E., Moore, H., Whitley, J., & Gignac, M. (2005). The clinical dilemma of using medications in substance-abusing adolescents and adults with attention-deficit/hyperactivity disorder: what does the literature tell us? J Child Adolesc Psychopharmacol, 15, 787-798.