S51.4 Psychose na een hypertensieve crise bij een blanco psychiatrische voorgeschiedenis
Westrhenen, R. van
Voorzitter(s): A. Boenink
Locatie(s): Johannes Ramaer
Categorie(ën):
ACHTERGROND
Lacunaire infarcten in het brein kunnen een veelheid aan neurologische symptomen veroorzaken. Afhankelijk van de plaats van het infarct kunnen de symptomen variëren van zuiver motorische uitval met hemiparese, zuiver sensibele uitval, ataxie of een dementieel syndroom bij meerdere lacunaire infarcten. Maar ook gedragsveranderingen en verward gedrag kunnen uitingen zijn van een herseninfarct.
DOEL
Bespreken van een ernstig psychiatrisch ziektebeeld leidend tot gedwongen psychiatrische opname, waarbij sprake bleek van uitgebreide lacunaire infarcering in het brein. Patroonherkenning kan in de toekomst mogelijk leiden tot snellere diagnostiek.
METHODEN
Beschrijven van beloop en behandeling van bovenstaande casus, en van literatuuronderzoek naar psychiatrische symptomatologie na thalame infarcering.
RESULTATEN
Een 49-jarige Surinaamse vrouw, met een blanco psychiatrische voorgeschiedenis, presenteerde zich met een psychotisch beeld met paranoïde en grootheidswanen, die initieel verbeterden met haloperidol. Enige weken later presenteerde zij zich met een apathie, somberheid en suïcidaliteit en op verdenking depressie werd zij naast de haloperidol ingesteld op quetiapine op verdenking van een bipolaire danwel schizoaffectieve stoornis. Vanwege een eerdere opname in verband met hypertensieve crise werd een MRI-scan van het brein verricht, waarop uitgebreide thalame infarcten werden vastgesteld.
Bij lacunaire infarcten gaat het om infarcten in de dieper gelegen hersengebieden (basale ganglia, thalamus, witte stof) en in de hersenstam. Thalame infarcten maken ongeveer 20% uit van het totale aantal herseninfarcten. Er is een occlusie van een van de grote cerebrale vaten en een associatie met hypertensie en diabetes.
Atypische psychiatrische syndromen na thalame infarcering zijn gerapporteerd. Vaak zijn er geen neurologische symptomen van betekenis, waardoor de diagnose makkelijk te missen is. Wat betreft psychiatrische symptomen zijn in samenhang met herseninfarcten met name beschreven: depressie (23-50%)(1); angststoornissen (20-27%)(1); pathologisch affect (21,5-48,5%) (1); anosognosie (rechtszijdig infarct 28%, linkszijdig infarct 5%) (1); en apathie zonder depressie (11-26,7%)(1). Zeldzamer zijn de gevallen van manie (2) of psychose (3).
CONCLUSIE
Bij ernstige psychiatrische symptomen op hogere leeftijd bij een blanco psychiatrische voorgeschiedenis moet somatiek altijd zorgvuldig worden uitgesloten. Het verdient in deze gevallen aanbeveling om beeldvorming van het brein te overwegen, zelfs als lichamelijk onderzoek geen afwijkingen laat zien. De klinische consequenties van het achterwege laten van dergelijk aanvullend onderzoek kunnen groot zijn.
LITERATUURVERWIJZING
Neuropsychiatric disorders following vascular brain injury. Chemerinski E, Levine SR, Mount Sinai Journal of Medicine 2006 73 (7): 1006-1014
Mania and Stroke: A Systematic Review. Santos CO, Caeiro L, Ferro JM, Figueira ML. Cerebrovasc Dis 2011; 32 (1):11-21 3.
Vascular syndromes of the thalamus, J D Schmahmann, Stroke 2003, 34: 2264-2278