D27 Impact van suïcide en euthanasie
Jong, P.M. de, Stärcke, P., Hartevelt, L., Dalen, L. van
Voorzitter(s): P.M. de Jong, P. Stärcke, L. Hartevelt en L. van Dalen
Locatie(s): Zaal 2.14
Categorie(ën):
INHOUD
Sinds 2002 is euthanasie of hulp bij zelfdoding (HbZ) bij wet toegestaan (dat wil zeggen: strafbaar zonder strafvervolging mits uitgevoerd volgens de bij wet vastgelegde zorgvuldigheidscriteria). Desondanks vindt HbZ nog maar spaarzaam plaats bij psychiatrisch lijden. De achtergronden daarvan worden door deze discussiegroep verkend. Daarbij wordt ook gekeken naar de impactverschillen tussen HbZ en suïcide op de directe omgeving van patiënten.
VORM
De discussiegroep is een vraaggesprek waarin de gespreksleider het algemene thema schetst, waarna de professionals de genoemde invalshoeken op basis van cases uit hun praktijk verder uitdiepen.
Paulan Stärcke
Zijschetst het beloop van een aantal door haar zelf doorlopen euthanasietrajecten uit 2013, waarin hulp bij zelfdoding werd verleend vanwege ondraaglijk en uitzichtloos lijden op basis van een psychiatrische aandoening. Ook schetst zij een beeld van de impact die een dergelijk traject kan hebben op de nabestaanden van de patiënt in kwestie. Daarbij legt zij het accent op:
- contextuele processen (natuurlijk systeem van de patiënt, hulpverlening)
- de verschillende daarbij ondervonden medisch-ethische foci
- euthanasie vanwege niet-terminale aandoening
- wilsbekwaamheid bij psychiatrisch patiënt
- wanneer is het lijden uitzichtloos?
- weerstanden bij professionals
Leny van Dalen
Zijgaat dieper in op de rol van familie en andere naasten bij euthanasie of HbZ bij mensen met een psychiatrische ziekte. Wettelijk gezien is er voor naasten geen rol weggelegd bij een euthanasiebesluit. De patiënt is autonoom in het verzoek en de dokter is autonoom in het besluit om op het verzoek in te gaan. De KNMG en de NVvP zeggen in de richtlijnen wel iets over de rol van de familieleden, maar deze rol blijft onderbelicht en onduidelijk. Tegelijkertijd blijken mensen beter in staat tot weloverwogen handelen wanneer ze zich gesteund weten door hun familie en/of naasten. Daarom doet het recht aan de autonomie van de patiënt om vroegtijdig te bespreken wie van de naasten eventueel betrokken moeten worden bij de euthanasiegesprekken. Voor de naasten is het rouwen bovendien vaak makkelijker als ze de gelegenheid krijgen om te praten over hun eigen pijn en lijden bij het naderende afscheid. Overvallen worden door een suïcide van je kind, partner of ouder is vaak een levenslang trauma. Het bespreken van de gevoelens van zowel de patiënt als zijn of haar naasten hoort bij dat afscheid. De (nieuwe) richtlijn moet de rol van de naasten daarom prominenter en duidelijker opnemen.
Linda Hartevelt
Zijgaat dieper in op de impact op een behandelteam. Zij doet dit aan de hand van een actueel traject van een verzoek tot HbZ bij GGZinGeest. Hoewel de visie van de instelling en het protocol duidelijk zijn, leert haar ervaring dat het toch veel vragen oproept binnen het behandelteam. Deze vragen zijn zowel van praktische aard (kaders, tijdsinvestering) als van emotionele aard (verschillen in visie, twijfels of achter het traject kan worden gestaan, switchen van suïcide voorkomen naar meegaan in een HbZ-traject). Aan de hand van deze situatie binnen dit behandelteam wil Linda Hartevelt met de deelnemers nadenken over:
- Welke kaders (in brede zin) noodzakelijk zijn om binnen een behandelteam een HbZ-traject in te gaan.
- Welke vragen er spelen in een behandelteam dat met een verzoek tot HbZ te maken heeft, en op welke manier hier met elkaar over nagedacht kan worden.
STELLINGEN
- Euthanasie of suïcide: het verlies is even groot.
- Een hulp-bij-zelfdodingtraject staat binnen een behandelteam op gespannen voet met het reguliere werk.
LEERDOELEN
- Inzicht in de rol en de beleving van HbZ op basis van psychiatrisch lijden voor de directe omgeving van patiënten.
- Inzicht in de impactverschillen tussen HbZ en suïcide op de directe omgeving van patiënten.
- Verdieping in de kaders die een behandelteam helpen om een verzoek tot HbZ op een voor alle betrokkenen goede en respectvolle wijze te kunnen begeleiden.
LITERATUURVERWIJZING
- Spraakmakende Zaken, uitzending 23 juni 2013: Hulp bij zelfdoding psychiatrische patiënten