NVVP VJC 2014

INHOUD

Er zijn in Nederland vijf Klinieken voor Intensieve Behandeling (KIB)[1]: KIB Eindhoven, KIB Inforsa, CIB Palier (Centrum Intensieve Behandeling), KIB Trajectum (voor licht verstandelijk gehandicapten) en KIB Van der Hoeven Kliniek (forensische problematiek). Het betreft relatief kleine centra met een specialistische behandelfunctie voor patiёnten met zeer ernstige gedragsproblemen en veelal ernstige persoonlijkheidsstoornissen. KIB’s zijn derdelijnsvoorzieningen. Ze bieden intensieve zorg aan cliёnten die vaak al geruime tijd klinisch in behandeling zijn in de reguliere ggz, maar bij wie de behandeling gestagneerd is. Het gedrag kenmerkt zich door regelmatig terugkerende crises, agressie, acting-out, suïcidaliteit, automutilatie en ernstig manipulatief gedrag, al dan niet in combinatie met middelenmisbruik. Patiёnten komen in aanmerking voor opname en behandeling in een KIB als er sprake is van zeer ernstige gedragsproblematiek. Mede als gevolg van de heftigheid en aanhoudendheid van het probleemgedrag is de behandelrelatie ernstig ontregeld. Pogingen om de interactie om te buigen in een positieve, constructieve richting hebben niet tot resultaat geleid. Bij de behandelteams kan dit leiden tot ontmoediging, burn-out en in incidentele gevallen bij ernstige incidenten zelfs tot traumatisering. Vaak is ook de relatie met het bredere sociale systeem ernstig verstoord.

KIB’s zijn erin gespecialiseerd om cliёnten weer in balans te krijgen en te motiveren voor behandeling. Tevens hebben de KIB’s veel expertise om goed om te gaan met ontwrichtend en zelfbeschadigend gedrag. Vanwege deze expertise bieden KIB’s advies en consult aan verwijzende instellingen. Zij staan ten dienste van de verwijzende behandelteams en nemen indien noodzakelijk de behandeling tijdelijk over (voor een aantal weken tot een halfjaar of langer).

Behandeling in de KIB is erop gericht om de negatieve spiraal van acting-out-gedrag en beheersing te doorbreken. Dat doet men door de aandacht en interventies niet zozeer te richten op het probleemgedrag zelf, maar op de factoren die het probleemgedrag veroorzaken en/of in stand houden. Bij de KIB’s staat het toewerken naar eigen regie en verantwoordelijkheid centraal. Voorop staat dat cliёnten in staat moeten worden gesteld om meer grip te krijgen op hun eigen leven en daaraan meer richting te geven, in plaats van uitsluitend geleid te worden door negatieve emoties. Het versterken van de competenties van cliёnten en het bieden van structuur en veiligheid zijn belangrijke elementen in de behandelmethodiek. Hierbij is het essentieel om cliёnten te motiveren om zich weer tot andere mensen te verhouden en relaties aan te gaan.

De workshop gaat in op de mogelijkheden om ontwrichtend en bedreigend gedrag af te wenden en om te buigen in een positieve richting die ruimte schept voor autonomie en het oppakken van eigen verantwoordelijkheid voor patiёnten. In het bijzonder gaat de workshop in op:

1. Het herstellen van de behandelrelatie en het versterken van eigen regie van de patiёnten;
2. Het omgaan met ernstige ontwrichting, zelfbeschadiging en agressie;
3. Het terugdringen en vermijden van dwang en drang.

VORM

De workshop is afwisselend van opzet en biedt veel ruimte voor consultatie en discussie. In korte presentaties – vanuit verschillende KIB’s – worden belangrijke elementen van de behandeling uitgelicht. Vervolgens is er gelegenheid voor discussie en het inbrengen en bespreken van casuïstiek.

LEERDOELEN

• Deelnemers krijgen handvatten aangereikt om cliёnten te motiveren voor behandeling om aldus de autonomie van cliёnten te versterken. Het gaat om het herstellen van de behandelrelatie en het versterken van eigen regie van de patiёnten;
• Deelnemers leren omgaan met ernstige ontwrichting, zelfbeschadiging en agressie;
• Deelnemers leren hoe zij dwang en drang kunnen terugdringen en vermijden.

LITERATUURVERWIJZING

1. Rooijen, S. van (2013 in druk). In profiel. Klinieken voor Intensieve Behandeling (KIB). Utrecht: Trimbos-instituut.